Wali diinta islaamka

Waa maxay Wali?

ilaaliyaha, Ilaaliyaha, Taageere, Caawiye, Saaxiib iwm. [jamac ‘Auliyâ] eeg 33:17

Waligu waa wakiilka/dhexdhexaadiyaha/masuulka haweenka guur doonka ah.

Yaa Wali Guurka U Baahan?

Rag wali uma baahna.

Dumar hore nin la guursaday, isu mateli karaan mana aha inay haystaan ​​wali nin u doonanaya, laakiin waxay u baahan doonaan wali heshiiska guurka dhabta ah, i.e. Si kastaba ha ahaatee, wali waa in aanay kaligeed la joogin nin aan maxram ahayn, oo iyadu MAAY dabcan, waxaana lagu dhiirigelinayaa, wali waa laga qayb qaataa heerka ay doontaba ha ahaatee. Waxaas oo dhan waa ilaalinteeda, si ay uga badbaadaan su’aalaha rag aan munaasib ahayn oo ay suurtogal tahay “jacayl ku dhaco” oo ka shallayn hadhow. Sidan, dabeecadda ragga ayaa marka hore la baaraa iyada, weli iyada oo ka tagaysa go'aanka ugu dambeeya.

Ogow waxaa laga yaabaa in lagu doodo in dadka cusub ee ku soo biiray Islaamka ay yihiin kuwo aan waxba galabsan sida bikrada oo kale (mar haddii dembiyada oo dhan la dhaafo marka la islaamay) waxaana lagula talinayaa muslimiinta cusub inay yeeshaan wali guur doon ah.

Nabiga (Ilaahay naxariistii janno ha ka waraabiyo) ayuu yidhi: “Mas'uul kama daneeyo naag hore loo guursaday oo nin aan lahayn, iyo gabar agoon ah (i.e. bikrad ah) waa in laga tashadaa, Aamusnaanteedu waa aqbalkeeda.” [Sunan Abuu Daawuud 2095, Waxaa wariyey Cabdullaahi ibnu Cabbaas]

Maalik bin Anas waxa uu nooga warramay Cabdillaahi bin Yaziid- Addoonkii al-Aswad bin Sufyaan oo la sii daayay- Waxaa ka yimid Abuu Salmaan bin Cabdalraxmaan oo ka socday Faaduma, ina Qays oo tiri,: Ninkeedii wuu furay, Rasuulkuna wuxuu ku amray inay buuxiso idda guriga Ibnu Ummu Maktuum ka hor intaysan si xalaal ah u guursan., oo u sheegay inay u sheegto markay xalaal u noqotay guur labaad. Markii la gaaray waqtigii, Waxay u sheegtay in Mucaawiyah bin Abuu Sufyaan iyo Abuu Jahm ay u doonayeen…

Ummu Salamah, r.a., naag laga dhintay, waxaa guursaday Abuu Bakar, oo diiday. Kadibna waxaa u soo jeediyay Cumar wayna diiday. Dabadeed waxaa u soo jeediyay Nebi Muxamed scw wuuna aqbalay. [isha: The Alim for Windows release 4.51, Taariikh nololeedkii Ummu Salamah]

Xaaladaha oo dhan, naagtu waa in ay ogolaato guurka ama guurka waxaa lagu xukumi karaa mid aan ansax ahayn. Bikradaha uma baahna inay hadlaan si ay u caddeeyaan inay rabaan guur; si fudud ugama hadlin guurka (aamusnaanteeda) waa ku filan ogolaansho bikrad.

Maalik wuxuu iiga wariyey Cabdullaahi bin Al-Fadl oo ka ahaa Naafi bin Jubayr bin Mutim oo ka ahaa Cabdullaahi bin Cabbaas in uu Rasuulku SCW yiri., SAWS, ayuu yidhi, “Naag hore loo guursaday waxay ka xaq badan tahay qofka masuulka ka ah, bikraduna waa inay raalli ka noqoto nafteeda, Oo raallinimadeeda waa aamusnaanteeda ” [Muwatta Malik, Buug 28, Tirada 28.2.4]

Nabigu scw wuxuu yidhi, “Matron waa inaan la guursan marka laga reebo in lala tashado; Bikraduna waa in aan la guursan iyada oo loo idmo mooyee.” Dadkii baa weydiiyey, “Rasuul Alloow! Sideen ku ogaan karnaa fasaxeeda?” Wuxuu yidhi, “Aamusnaanteeda (waxay tilmaamaysaa ogolaanshaheeda).” [Saxiix Al-Bukhaari 7.67]

Waxaa wariyey Khansa bint Khidam Al Ansaariya “…in aabaheed uu guursaday markii ay matron ahayd oo ay nacday guurkaas. Markaas ayay u tagtay Rasuulka Alle, wuxuuna caddeeyay in guurku uu buray.” [Saxiix Al-Bukhaari 7.69]

“…Mas'uulkeedu waa inuusan ballan qaadin (qof si uu u guursado isaga) aqoon la'aanteed…” [Saxiix Al-Bukhaari 7.56]

Dumarka bikradaha ah waa inay haystaan ​​​​waal markii la guursanayo.

“Guurna ma ansaxayo walii la'aanteed.” [waxaa laxidhiidha Axmed iyo kuwo kale waxaana loo arkaa dhawaaqa Axmed, Ibnu Xajar iyo kuwo kale]

Nabigu NNKH waxa uu yidhi: “Ma jiro guur aan fasax laga haysan mas'uul.” [Sunan Abuu Daa’uud 2080, Waxaa wariyey Abuu Muusa]

“Marka naagtu guursato iyada oo aan fasax laga haysan waligeed, markaas guurkeedu ma ansaxayo, ma ansaxayo, ma ansaxayo.” [Waxaa la xidhiidha Axmad, Tirmidi iyo kuwo kale. Tirmidi wuxuu yidhi, kani waa xadiis xasan]

Haddii naagtu aanay lahayn qaraabo maxram, imaamkii ugu dhawaa deegaankeeda, oo ay isku diin yihiin, noqda waligeed.

“Hadday ku murmaan, kadibna suldaanka (nin madax ah) waa waligii kuwii aan wali haysan.” [Daawuud 2078, Waxaa wariyey ‘A’isha , sidoo kale waxaa wariyey Tirmidi iyo kuwo kale. Tirmidi wuxuu yidhi, kani waa xadiis xasan. Ibnu Maajah iyo Imaam Axmad, nambarka xadiithka 1880; sidoo kale in Saalix al-Jaami’, nambarka xadiis 7556.) Shaykh Albaani wuxuu ku caddeeyey inuu sax yahay Saxiix Al-jaami’ vol. 2, maya. 7556. ]

“Mu'miniinta, rag iyo dumarba, waa awilyaa (xulafada iyo ilaaliyayaasha) midba midka kale.” [Quraanka kariimka ah 9:71]

“…Eebana kama yeeli doono Gaalada Jid (guul) korkooda Mu'miniinta. [Quraanka kariimka ah 4:141]

“Kuwa xaqa rumeeyow! Ha u qaadan Auliya’ (ilaaliyayaasha ama caawiyayaasha ama saaxiibada) Gaalo ka sokow Mu'miniinta. Ma waxaad doonaysaan inaad u yeelataan Eebe korkiinna xujo cad?” [Quraanka kariimka ah 4:144]

“Kuwa Gaaloobayna qaarka kale waa u gargaare…” [Quraanka kariimka ah 8:73]

Haddi waligu aanu ahayn maxram, sida arrintu in badan oo ku cusub diinta Islaamka, waa in ay iska ilaalisaa in ay kaligiis la joogto.

“Ninku waligiis keligiis lama aha naag marka laga reebo in shaydaanku uu noqon doono kan saddexaad.” (Waxaa la xidhiidha Axmed iyo Tirmidi)

_________________________________________________________________

Xigasho: http://muttaqun.com/wali.html